شهرام امیری، کارشناس ارشد میراث‌فرهنگی و گردشگری در یادداشتی نوشت: با نگاهی گذرا به تاریخچه توسعه صنعت گردشگری درمی‌یابیم که این صنعت از ابتدای سده بیست و یکم میلادی به رشدی چشمگیر دست‌یافت.

توسعه علم گردشگری در کنار فرآیند تکاملی این صنعت بسیاری از جوامع پیشرفته را قادر ساخت تا به‌واسطه بهره‌گیری از این صنعت که آن را صنعتی پاک نیز می‌خوانند به توسعه پایدار دست یابند.

با نگاهی به شاکله اصلی این صنعت درمی‌یابیم که صنعت گردشگری بر ۲ اصل فرهنگ و اقتصاد استوار بوده و این در حالی است که در بسیاری از صنایع پیشرفته بشری که از انقلاب صنعتی به بعد یعنی از سده هجدهم میلادی تاکنون شکل یافته شاید هیچ صنعتی به‌اندازه صنعت گردشگری مقوله فرهنگ و اقتصاد در آن به یکسان حیات اجتماعی انسان را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد.

برای واکاوی ریشه‌های مقوله گردشگری که امروز به‌عنوان یک صنعت فراگیر جای خود را در تولید ناخالص ملی جوامع مختلف به‌خوبی بازنموده ناگزیریم تا این دو واژه را در حد و اندازه یکدیگر در نظر بگیریم.

همان‌گونه که در قبل به‌صورت گذرا اشاره شد، اگرچه گردشگری در کشورهای غربی ظهور خود را پس از جنگ جهانی دوم آغاز کرد، لکن ساختار علمی و کاربردی این صنعت به‌واقع در طی ۲۴ سالی که از سده بیست و یکم میلادی گذشته، شکل یافته است به‌گونه‌ای که امروزه به این مقوله صرفاً به‌عنوان یک تفریح و یا سرگرمی نگاه نمی‌شود، بلکه به آن به‌عنوان یک صنعت نگاه می‌شود که خدمات به‌عنوان تولید اصلی آن در فرآیندی پیچیده و در ابعاد مختلف به مصرف‌کنندگان این محصول که همانا گردشگران هستند از طرق مختلف ارائه می‌شود.

در این نوشتار کوتاه مراد پرداختن به شاکله این صنعت نیست، بلکه پرداختن به این نکته است که گردشگری چگونه به تداوم صلح و آسایش و آرامش جهانی منجر می‌شود.

بی‌شک در یک نگاه کلی انسان‌ها زمانی به مسافرت می‌روند که نیازمند آرامش هستند، یعنی هنگامی‌که خسته و فرسوده از زندگی روزمره به دنبال راه گریزی برای نجات از زندگی روزمره خود هستند به سفر روی می‌آورند، لکن نکته مهمی که در این نوشتار به دنبال پرداختن به آن هستیم، گردشگری خارجی و تأثیر آن بر ارتباطات اجتماعی بشریت است.

شاید یکی از کهن‌ترین مسیرهای ارتباطی بشر برای ایجاد تبادلات و تعاملات مختلف، جاده ابریشم است که در طی نزدیک به ۴ هزار سال ارتباطات شرق و غرب عالم را در آن روزگار فراهم می‌ساخت، بااین‌حال همگان امروز نیک می‌دانند که هدف اصلی از ایجاد این مسیر باستانی، ایجاد ارتباطات اقتصادی میان ملل مختلف بود، لکن آنچه مبرهن و آشکار است، تداوم این ارتباطات اقتصادی به ایجاد تعاملات فرهنگی منجر شد، به‌گونه‌ای که مداومت در ارتباطات میان ملل و جوامع ناگزیر به ارتباطات فرهنگی و انتقال آداب‌ورسوم و سنن منتهی شد و درنهایت ارتباطات اقتصادی به تعاملات فرهنگ‌ها و تمدن‌های ملل مختلف تبدیل شد.

امروزه صنعت گردشگری که به‌صورت یک علم نوین در جوامع مختلف کاربرد یافته در کنار وظیفه سنگین و حساس خود در جهت خدمات‌دهی مناسب به مخاطبانش که همانا گردشگران هستند و در کنار عواید اقتصادی ناشی از فعالیت در این صنعت که منجر به درآمد اقتصادی برای جوامع میزبان می‌شود به‌نوعی به پلی مهم برای تبادلات فرهنگی میان جوامع و ملل مختلف تبدیل‌شده است.

اگر بپذیریم دهه اول و دوم و حتی نیمه اول دهه سوم سده بیست و یکم میلادی به عصر انفجار فناوری ارتباطات تبدیل‌ شده، توسعه صنعت گردشگری که در بطن خود به ارتباطات می‌پردازد، محصول همین فناوری است، لذا فناوری ارتباطات در کنار گردشگری می‌تواند به انسان زمانی که با آرامش و به‌دوراز هرگونه دغدغه زندگی روزمره به سفر می‌پردازد تعاملات فرهنگی را بیاموزاند، لذا گردشگری که سرزمین‌های دیگر را به‌عنوان مقصد سفر خود برمی‌گزیند، در حقیقت دانسته یا نادانسته به دنبال کشف حقیقتی ملموس از حیات فرهنگی و تمدنی سایر مردمان از جوامع دیگر می‌باشد و همین آشنایی با میراث ارزشمند تاریخی و طبیعی درزمانی که او با آرامش کامل به سفر می‌پردازد، او را قادر می‌سازد تا به درکی عمیق ازآنچه دیگر آدمیان می‌اندیشیدند و آن اندیشه‌ها را در ادوار مختلف برای امتداد حیات اجتماعی خویش به کار می‌بردند برساند، لذا این گردشگر که شاید صرفاً برای سفری شخصی، مقصدی را انتخاب می‌کند صورت غیرمستقیم به سفیری فرهنگی برای تبادلات فرهنگی تبدیل‌شده و ضمن آشنایی با مردم جوامع میزبان، عملا در سایه‌سار آرامش ناشی از سفر به تعاملات فرهنگی با مردم جوامع میزبان پرداخته و همین نکته باعث می‌شود تا میان گردشگران میهمان و مردم جوامع میزبان تعاملی نانوشته و ناگفته ایجاد شده و گردشگری که از سفرش بازمی‌گردد، بابیان خاطراتش عملاً بیش از آنکه به دشمنی و جنگ فکر کند به دوستی و تعامل اندیشیده و این صنعت عملاً به سفیری برای صلح و آرامش جهانی منتهی می‌شود. لذا در دنیای متلاطم امروزی به نظر می‌رسد بشر برای کسب آرامش و ایجاد صلح، بیش از هر زمان دیگر به توسعه گردشگری نیازمند است.

انتهای پیام/